Vierde h3h biënnale in Oosterhout

Het organiserende team

De kloosters van de Heilige Driehoek in Oosterhout vormen in 2025 voor de vierde keer het bijzondere toneel voor een hedendaagse kunst biënnale van internationale allure. De h3h biënnale (voorheen Kunst in de Heilige Driehoek) draagt in 2025 A Deeper Shade of Soul als thema. Dit jaar van 21 juni t/m 3 augustus.

Stichting Kunst in de Heilige Driehoek is in 2015 opgericht vanuit Stichting De Heilige Driehoek. Deze laatste stichting zet zich in om het gebied met zijn bijzondere karakter te bewaren, maar ook te versterken en toekomst te geven.

De h3h biënnale vormt een inspirerend podium voor hedendaagse kunstenaars en curatoren, regionaal en (inter)nationaal. Ze draagt daarmee bij aan de bekendheid en het behoud van de Heilige Driehoek. Met een educatief programma laat de h3h biënnale de scholieren en studenten op een inspirerende manier kennismaken met kunst en cultureel erfgoed.

Curator Nanda Janssen gaat de aankomende h3h biënnale samen stellen en wordt daarbij ondersteund door assistent-curator Veronique Baar. Zij zijn in maart 2024 enthousiast van start gegaan met de voorbereidingen!

𝗔 𝗗𝗲𝗲𝗽𝗲𝗿 𝗦𝗵𝗮𝗱𝗲 𝗼𝗳 𝗦𝗼𝘂𝗹. Dit wordt de titel van de komende h3h biënnale. Niet één begrip als thema, maar drie lijnen worden vervlochten waardoor de verbinding tussen religie, kunst en leven vorm krijgt. Bezieling en zingeving vormen de grondtoon van deze biënnale.

Wist je dat het gebied van de Heilige Driehoek maar liefst 112 km² groot is? Dat is maar liefst 224 voetbalvelden! Als je er tenminste van uitgaat dat een voetbalveld 100 meter lang en 50 meter breed is.
Dit bijzondere gebied wordt gekarakteriseerd door de aaneengeschakelde tuinen en landerijen van drie kloostercomplexen: de Onze Lieve Vrouwe Abdij, de Sint-Paulusabdij en Sint-Catharinadal. Een plek vol historie, rust en schoonheid.

Curator Nanda Janssen ontdekte dat de drie kloostergemeenschappen in de Heilige Driehoek een schatkamer zijn. Eén die tot de nok toe gevuld is met allerlei kostbaarheden in de vorm van een prikkelende geschiedenis maar ook met het kloosterleven verbonden waarden en principes. De kloosters zijn op het gebied van levenswijze, levensfilosofie en attitude in potentie een bron van inspiratie voor de wereld daarbuiten. Zo zijn in haar optiek de zusters feministen avant la lettre, leefden deze gemeenschappen al duurzaam voordat het woord werd uitgevonden en hanteren ze de ‘kathedralentijd’, die van de lange lijn. Ook zijn er maar weinig mensen die zo radicaal níet meedoen met de massa, en de waan van de dag naast zich neer kunnen leggen. In deze tijd van verharding is het verfrissend dat zij opkomen voor het weerloze en het kwetsbare.

Bezieling en zingeving
Gezien deze rijke bron vertrekt de biënnale van 2025 – anders dan de voorgaande edities – niet vanuit één begrip als thema. Curator Nanda Janssen gaat uit van een caleidoscopische aanpak. Drie lijnen worden vervlochten waardoor de verbinding tussen religie, kunst en leven vorm krijgt. Bezieling en zingeving vormen de grondtoon van deze biënnale. Hoe kan dat ook anders, het is de core business van de kloostergemeenschappen. Deze basislijn wordt vervlochten met twee andere lijnen: het kloosterleven en de geschiedenis van de kloosters, waarbij telkens de verbinding gelegd wordt met de maatschappij en de uitdagingen van deze tijd. Op deze wijze maken de kunstwerken de ziel van de Heilige Driehoek ervaarbaar.

Kloosterleven
Een aantal kunstwerken gaan op een overdrachtelijke manier in op het kloosterleven. Het monastieke leven speelt zich achter gesloten deuren af, maar spreekt nog steeds tot de verbeelding. Er bestaan veel romantische ideeën, clichés en vooroordelen over. Hoog tijd voor een reality check. Het kloosterleven kent legio elementen waar in een op efficiëntie gerichte maatschappij niet altijd ruimte voor is – zoals verdieping, stilte, contemplatie, rust en regelmaat. Aspecten waarnaar veel mensen momenteel op zoek zijn en die in verschillende kunstwerken worden geëvoceerd. Het kloosterleven is bijna volledig geritualiseerd. Kunstwerken met een ritueel karakter gaan in op de rol van rituelen binnen het klooster en voor de leek.

Kloostergeschiedenis
De drie kloosters hebben stuk voor stuk een intrigerende (ontstaans-)geschiedenis die hen verbindt met allerlei plaatsen, landen, personen en bewegingen. Dit in tegenstelling tot het beeld dat domineert van kloosters: een enclave tot stilstand gekomen in de tijd. Kunstwerken brengen de geschiedenis van de kloosters of die van hun ‘stichter’ tot leven en leggen het verband met nu. Norbertus van Gennep, Ignatius van Loyola en Benedictus waren stuk voor stuk eigenzinnige figuren die tegen de stroom in durfden te gaan. De levens van ieder van hen is zo een Netflix verfilming waard. Ambachten maken ook deel uit van de kloostergeschiedenis. Om in hun inkomen te voorzien hadden de kloosters gespecialiseerde ateliers voor onder meer pottenbakken, kalligraferen, restauratie van oude boeken en handschriften, gobelinrestauratie en het schilderen van iconen. Als een hommage aan de kennis en kunde van al die makers, activeert een aantal kunstwerken deze ambachtelijke kant van de kloosters. Nieuwe locaties die deze editie in de route zijn opgenomen, betreffen de pottenbakkerij en de kassen waar op grote schaal orchideeën gekweekt werden.